woensdag 10 juni 2015

Baardmannetje

De baardman is een echte rietvogel. Het mannetje heeft karakteristieke ‘bakkebaarden’, maar ook vrouwtjes, zonder bakkebaarden, moeten als baardman door het leven. Het heldere roepje, dat klinkt als een racefietsbel, is te horen in uitgestrekte moerassen met veel overjarig riet. Het is een explosief geluidje, dat boven wuivend riet uit te horen is.


In de winter zwerven baardmannetjes vaak en kunnen dan ook gevonden worden in kleinere rietvelden. Buitelend tussen de riethalmen verzamelt deze behendige kleine vogel insecten. Strenge winters kunnen de populatie sterk reduceren. Gelukkig compenseert de baardman dit door fanatiek broedgedrag: in één jaar kan een paartje tot wel 20 jongen grootbrengen. De laatste tijd gaat het gelukkig weer wat beter doordat rietmoerassen beter beheerd worden. De Oostvaardersplassen in Flevoland vormen het belangrijkste broedgebied in Nederland.

Het nest wordt gevlochten van rietbladeren en -pluimen, meestal anderhalve meter boven het water. Eigenlijk moeten we zeggen, de nesten. Bijna alle baardmankoppels bouwen twee nestjes, soms zelfs drie. Zodra in het ene nest de jongen groot genoeg zijn en op uitvliegen staan, legt de pop in een andere nest alweer het volgende legsel. Zo voorkomt ze dat terugkerende jongen het nieuwe legsel bevuilen of verstoren.

Na twaalf dagen broeden komen de jongen al uit het ei. De jongen groeien ook nog eens razendsnel, dus 4 nesten achter elkaar komt regelmatig voor. Het uitvliegen van jonge baardmannetjes is een leuk gezicht, het zijn een beetje watjes lijkt het wel. Ze blijven gerust een hele middag op de nestrand zitten om er dan 's avonds toch maar weer in terug te kruipen. Als ze wel de sprong maken, blijven ze angstvallig dicht bij het nest de eerste dag. De tweede dag gaan ze iets verder en vanaf dag 4 vinden ze het pas echt veilig.

Het verschil tussen mannen en popjes is al bij het uitvliegen zichtbaar, mannetjes hebben dan een gele snavel, popjes een zwarte. Het grootste deel van de populatie bevindt zich in Roemenië. In Noord-West Europa is Nederland een van de belangrijkste broedgebieden.